Als mensen aan hooggevoeligheid of hoogsensitiviteit denken, dan worden deze termen bijna altijd in verband gebracht met overprikkeling. Ja, het klopt dat mensen met een hoogsensitieve karaktertrek snel overprikkeld kunnen raken. Maar het ligt wel wat genuanceerder.
Ik zal eerst iets uitleggen over hoogsensitiviteit.
Volgens Elaine n. Aron ben je een hoogsensitief persoon oftewel een HSP'er als je je in de volgende kenmerken herkent:
1. Je verwerkt informatie dieper. Je weegt alle opties zorgvuldig af en je neemt doelbewust en weloverwogen een besluit. Het gevolg is dat je vaak langzamer bent dan anderen.
2. Je merkt elk detail op. Hierdoor heb je kans op overprikkeling. Je kunt je voorstellen dat als je veel details oppikt in een complexe situatie (waarbij je veel moet onthouden), een heftige situatie (bijvoorbeeld in geval van veel lawaai en druk) of een situatie die lang duurt, dat je dan eerder uitgeput kunt raken dan niet-HSP'ers.
3. Je ervaart een sterke emotionele reactiviteit. Dit wil zeggen dat je sterker reageert op zowel positieve als negatieve ervaringen. Je hebt een sterk empathisch vermogen.
4. Je bent gevoelig voor kleine dingen die anderen niet opmerken, zoals het oppikken van non-verbale signalen.
Dus door het opmerken van details, het opmerken van de nauwelijks waarneembare kleine dingen als ook de diepgaande informatieverwerking, heeft een HSP'er vaker tijd nodig om te herstellen. Het brein is eerder overprikkeld.
Andersom kunnen mensen die niet-HSP zijn overprikkeld raken. Bijvoorbeeld wanneer je
- vaak en lang over je eigen grenzen gaat (je legt de lat enorm hoog)
- (in het verleden) een traumatische gebeurtenis hebt meegemaakt
- (in het verleden) een lange periode van vele kleine traumatische gebeurtenissen hebt meegemaakt, zoals pestgedrag of een autoritaire opvoeding
Vaak zien we in de praktijk dat hoogsensitieve mensen op het werk sneller uitvallen met een burn-out of depressie, omdat ze te weinig tijd nemen of krijgen om tussendoor te pauzeren en te herstellen. Naast de diepgaande informatieverwerking en het opmerken van vele details, leggen HSP’ers óók vaak de lat hoog, waardoor de kans op overprikkeling nog eerder voorkomt, met alle gevolgen van dien.
Ik raad je aan als je hulp gaat zoeken bij overprikkeling, om eerst te kijken of je je in de vier centrale kenmerken van hooggevoeligheid herkent in plaats van alleen te kijken naar wel/geen last hebben van overprikkeling. Tijdens een intakegesprek kan een HSP-therapeut jou hierin duidelijkheid verschaffen.
Als ACT-therapeut help ik zowel HSP'ers als niet-HSP'ers.
Ik zal eerst iets uitleggen over hoogsensitiviteit.
Volgens Elaine n. Aron ben je een hoogsensitief persoon oftewel een HSP'er als je je in de volgende kenmerken herkent:
1. Je verwerkt informatie dieper. Je weegt alle opties zorgvuldig af en je neemt doelbewust en weloverwogen een besluit. Het gevolg is dat je vaak langzamer bent dan anderen.
2. Je merkt elk detail op. Hierdoor heb je kans op overprikkeling. Je kunt je voorstellen dat als je veel details oppikt in een complexe situatie (waarbij je veel moet onthouden), een heftige situatie (bijvoorbeeld in geval van veel lawaai en druk) of een situatie die lang duurt, dat je dan eerder uitgeput kunt raken dan niet-HSP'ers.
3. Je ervaart een sterke emotionele reactiviteit. Dit wil zeggen dat je sterker reageert op zowel positieve als negatieve ervaringen. Je hebt een sterk empathisch vermogen.
4. Je bent gevoelig voor kleine dingen die anderen niet opmerken, zoals het oppikken van non-verbale signalen.
Dus door het opmerken van details, het opmerken van de nauwelijks waarneembare kleine dingen als ook de diepgaande informatieverwerking, heeft een HSP'er vaker tijd nodig om te herstellen. Het brein is eerder overprikkeld.
Andersom kunnen mensen die niet-HSP zijn overprikkeld raken. Bijvoorbeeld wanneer je
- vaak en lang over je eigen grenzen gaat (je legt de lat enorm hoog)
- (in het verleden) een traumatische gebeurtenis hebt meegemaakt
- (in het verleden) een lange periode van vele kleine traumatische gebeurtenissen hebt meegemaakt, zoals pestgedrag of een autoritaire opvoeding
Vaak zien we in de praktijk dat hoogsensitieve mensen op het werk sneller uitvallen met een burn-out of depressie, omdat ze te weinig tijd nemen of krijgen om tussendoor te pauzeren en te herstellen. Naast de diepgaande informatieverwerking en het opmerken van vele details, leggen HSP’ers óók vaak de lat hoog, waardoor de kans op overprikkeling nog eerder voorkomt, met alle gevolgen van dien.
Ik raad je aan als je hulp gaat zoeken bij overprikkeling, om eerst te kijken of je je in de vier centrale kenmerken van hooggevoeligheid herkent in plaats van alleen te kijken naar wel/geen last hebben van overprikkeling. Tijdens een intakegesprek kan een HSP-therapeut jou hierin duidelijkheid verschaffen.
Als ACT-therapeut help ik zowel HSP'ers als niet-HSP'ers.
