Drie vormen van eetgedrag
In de psychologie met betrekking tot eten worden er vaak drie vormen in eetgedrag onderscheiden:
emotionele eters
externe eters
lijngerichte eters
De emotionele eter
Veel mensen met overgewicht zitten letterlijk “niet lekker in hun vel”. Ze geven aan dat ze gaan eten als ze zich niet prettig voelen. Onaangename gevoelens zoals verdriet, woede, somberheid of angst worden dan weg gegeten. Hier kunnen tal van factoren aan ten grondslag liggen zoals stress, onrust, seksueel misbruik, een scheiding of verdriet uit de jeugd. De vaardigheid en/of de kracht om hier op een andere manier mee om te gaan ontbreekt bij hen. Zij zien geen verschil tussen de lichamelijke prikkels van honger en verzadiging en de lichamelijke verschijnselen die bij hun gevoelens horen. Bij het coachen van de emotie-eter moet het (h)erkennen, verwerken en reguleren van gevoelens aangeleerd worden, om zo het ongewenste eetgedrag te kunnen stoppen.
De externe eter
Het woordje “extern” geeft het al aan: de externe eter legt de oorzaak van het overgewicht en zijn eetpatroon buiten zichzelf. Er is sprake van een “externe locus of control”. Allerlei excuses worden aangevoerd voor het in stand houden van een ongezond eetpatroon of het niet kunnen volhouden van een dieet. Zo wordt er geredeneerd dat bijvoorbeeld vandaag het lijnen niet gaat lukken omdat een collega jarig is, morgen wordt er iets gemakkelijks gegeten omdat de kinderen sporttraining hebben, wanneer vrienden lekker voor je gekookt hebben wil je ze toch niet voor het hoofd stoten, in het weekend ga je toch niet koken en zo nog tal van redenen. De omstandigheden bepalen dan hoe iemand met zijn voeding omgaat ongeacht of dat overeenkomt met de lichamelijke behoefte aan eten. Men heeft bijvoorbeeld op een verjaardag ’s middags al volop taart en hapjes genuttigd en toch wordt ’s avonds de gebruikelijke hoeveelheid eten bij het diner opgeschept omdat het nu eenmaal etenstijd is. Bij deze groep is het belangrijk dat er inzicht wordt verkregen over het feit dat men zelf keuzes kan maken, elk moment van de dag weer, hoe men de regie over het eetgedrag (weer) in eigen handen kan krijgen en dat men de daarbij behorende verantwoordelijkheden zelf moet nemen.
De lijngerichte eter
Dit is de groep die al een leven lang op dieet is. Zij kennen alle nieuwe afslankhypes en weten precies hoeveel calorieën er in welke voedingsmiddelen zitten. Zij zijn zich dus wel degelijk heel bewust van de voeding die ze eten of kopen. Hier zie je vaak een houding van hollen of stilstaan, het is óf extreem streng op dieet óf er wordt nergens op gelet. Nog even flink gaan lijnen vlak voor een vakantie maar eenmaal in het all-inclusive resort gaan alle remmen los. Alles of niets. Een lijngerichte eter hoeft niet per definitie overgewicht te hebben, zij hebben vaak last van het jojo-effect en ook dit kan schadelijk zijn; zowel lichamelijk als ook psychisch door het gevoel steeds te falen en telkens weer de controle te verliezen. Zij zuchten vaak dat ze “levenslang” hebben. Bij het begeleiden van de lijngerichte eter is het belangrijk om het “zwart-witpatroon” te doorbreken. Het dagelijkse leven zich toch meestal afspeelt in het grijze gebied en dat men daarin zelf de regie heeft en keuzes kan maken wat men wilt eten. De boog hoeft echt niet altijd gespannen te staan want alle dagen een rigide dieet volgen of altijd obsessief met eten bezig zijn houdt niemand vol.
In de psychologie met betrekking tot eten worden er vaak drie vormen in eetgedrag onderscheiden:
emotionele eters
externe eters
lijngerichte eters
De emotionele eter
Veel mensen met overgewicht zitten letterlijk “niet lekker in hun vel”. Ze geven aan dat ze gaan eten als ze zich niet prettig voelen. Onaangename gevoelens zoals verdriet, woede, somberheid of angst worden dan weg gegeten. Hier kunnen tal van factoren aan ten grondslag liggen zoals stress, onrust, seksueel misbruik, een scheiding of verdriet uit de jeugd. De vaardigheid en/of de kracht om hier op een andere manier mee om te gaan ontbreekt bij hen. Zij zien geen verschil tussen de lichamelijke prikkels van honger en verzadiging en de lichamelijke verschijnselen die bij hun gevoelens horen. Bij het coachen van de emotie-eter moet het (h)erkennen, verwerken en reguleren van gevoelens aangeleerd worden, om zo het ongewenste eetgedrag te kunnen stoppen.
De externe eter
Het woordje “extern” geeft het al aan: de externe eter legt de oorzaak van het overgewicht en zijn eetpatroon buiten zichzelf. Er is sprake van een “externe locus of control”. Allerlei excuses worden aangevoerd voor het in stand houden van een ongezond eetpatroon of het niet kunnen volhouden van een dieet. Zo wordt er geredeneerd dat bijvoorbeeld vandaag het lijnen niet gaat lukken omdat een collega jarig is, morgen wordt er iets gemakkelijks gegeten omdat de kinderen sporttraining hebben, wanneer vrienden lekker voor je gekookt hebben wil je ze toch niet voor het hoofd stoten, in het weekend ga je toch niet koken en zo nog tal van redenen. De omstandigheden bepalen dan hoe iemand met zijn voeding omgaat ongeacht of dat overeenkomt met de lichamelijke behoefte aan eten. Men heeft bijvoorbeeld op een verjaardag ’s middags al volop taart en hapjes genuttigd en toch wordt ’s avonds de gebruikelijke hoeveelheid eten bij het diner opgeschept omdat het nu eenmaal etenstijd is. Bij deze groep is het belangrijk dat er inzicht wordt verkregen over het feit dat men zelf keuzes kan maken, elk moment van de dag weer, hoe men de regie over het eetgedrag (weer) in eigen handen kan krijgen en dat men de daarbij behorende verantwoordelijkheden zelf moet nemen.
De lijngerichte eter
Dit is de groep die al een leven lang op dieet is. Zij kennen alle nieuwe afslankhypes en weten precies hoeveel calorieën er in welke voedingsmiddelen zitten. Zij zijn zich dus wel degelijk heel bewust van de voeding die ze eten of kopen. Hier zie je vaak een houding van hollen of stilstaan, het is óf extreem streng op dieet óf er wordt nergens op gelet. Nog even flink gaan lijnen vlak voor een vakantie maar eenmaal in het all-inclusive resort gaan alle remmen los. Alles of niets. Een lijngerichte eter hoeft niet per definitie overgewicht te hebben, zij hebben vaak last van het jojo-effect en ook dit kan schadelijk zijn; zowel lichamelijk als ook psychisch door het gevoel steeds te falen en telkens weer de controle te verliezen. Zij zuchten vaak dat ze “levenslang” hebben. Bij het begeleiden van de lijngerichte eter is het belangrijk om het “zwart-witpatroon” te doorbreken. Het dagelijkse leven zich toch meestal afspeelt in het grijze gebied en dat men daarin zelf de regie heeft en keuzes kan maken wat men wilt eten. De boog hoeft echt niet altijd gespannen te staan want alle dagen een rigide dieet volgen of altijd obsessief met eten bezig zijn houdt niemand vol.
