Naar een gezond zelfbeeld

Een negatief zelfbeeld hebben is niet fijn. Het maakt je kwetsbaar voor psychische en sociale problemen.

Je kunt ongemerkt last hebben van een negatief zelfbeeld. Het is misschien niet iets waar je over praat, maar wat wel blijkt uit je gedachten en gedrag, zoals: jezelf vaak afkraken, complimenten niet horen of aannemen maar kritiek des te meer. Je bent ervan overtuigd dat je waardeloos bent, mislukt, lui of dom, dat je er niet toe doet of er niet bij hoort.

“Ik ben de moeite waard”
Iemand met een positief zelfbeeld vindt zichzelf waardevol, de moeite waard.

Een gezond zelfbeeld is positief en genuanceerd. Je kunt het herkennen als je vindt dat je ‘best oké bent’, ‘er best mag zijn’ of dat je ‘iemand bent’. In de afgelopen jaren heb je positieve kanten van jezelf ontdekt. Je kent je leuke en sterke kanten, je vaardigheden en talenten. Kritiek of afwijzing komt niet zo hard aan. Het kan je wel een vervelend gevoel geven, maar het tast je zelfbeeld niet aan.

Wat te doen?
Met alleen roepen ‘ik ben oké’ krijg je helaas geen positief zelfbeeld. Voor die conclusie heb je bewijzen nodig. En bewijzen vind je door ‘feiten’ te verzamelen. De volgende stappen zou je kunnen doorlopen:

Stap 1. Je begint met stil te staan bij wat goed gaat, wat positief is. Hoe klein het ook lijkt. Kijk naar je gedrag, je gevoelens en gedachten, luister naar complimentjes, merk op als anderen hun waardering uiten.

Stap 2. Vervolgens ken je aan die feiten een betekenis toe. Wat zegt een feit over jou? Welke eigenschappen spreken hier uit? De bedoeling is dat je zoveel mogelijk positieve eigenschappen over jezelf gaat benoemen, zoals ‘ik ben zorgzaam, attent en heb humor, dus ik ben oké’.

Stap 3. De volgende stap is dat je je gedrag afstemt op je nieuwe positieve zelfbeeld. Door ander gedrag doe je weer nieuw ervaringen op, pluk je daar gevoelsmatig te vruchten van en ga je positiever over jezelf denken.

Belangrijk is dat je het oude negatieve zelfbeeld geen invloed meer laat hebben op je gedrag. Blijf focussen op (je bewijzen van) wat goed gaat en je positieve eigenschappen, en blijf oefenen met gedrag dat je nieuwe zelfbeeld bevestigt.

Te kritisch op jezelf?
Zoek hulp van een therapeut of coach. In mijn praktijk help ik cliënten met goede resultaten behulp van gesprektherapie, EMDR en cognitieve (hypno)therapie.