Zelfbeeld, wat betekent dat eigenlijk? Je zelfbeeld is hoe je jezelf ziet, al je bewuste en onbewuste overtuigingen over wie en wat je bent.
Je zelfbeeld beïnvloedt:
• hoe je denkt dat je eruit ziet
• wat voor persoon je denkt dat je bent
• hoe je jezelf en je karakter beoordeelt
• wat je denkt dat je kunt
• hoe je denkt dat anderen jou zien
• hoe je jezelf ziet in relatie tot anderen
Daarmee heeft je zelfbeeld dus een directe relatie met je zelfrespect en zelfvertrouwen. Als jij denkt dat je dat je lelijk bent, allerlei slechte eigenschappen hebt en niks kunt, en je denkt dat anderen ook zo over jou denken, dan straal je dat ook uit. Je zelfrespect is minimaal en je hebt weinig zelfvertrouwen. Hoe zou het zijn als je lekker in je vel zit, blij bent met je lijf ondanks een kilootje teveel en ervan overtuigd bent dat je de wereld wat te bieden hebt?
Hoe ontstaat een
negatief zelfbeeld?
Sommige mensen spreken van een ’slecht’ zelfbeeld of een ‘verkeerd’ zelfbeeld, maar dat is een waardeoordeel. Wij gebruiken liever de termen
negatief zelfbeeld of verstoord zelfbeeld.
Ons zelfbeeld ontstaat in onze vroegste jeugd. We leren welke strategieën wel en niet werken om aandacht te krijgen en wanneer er positief of afkeurend op ons wordt gereageerd. Hechting, de band met onze ouders of verzorgers, speelt daarbij een grote rol. Niet alleen eten en drinken, maar ook liefde zijn van levensbelang. Voel je je niet veilig en is er weinig waardering en verbondenheid, dan kun je een
negatief zelfbeeld en een laag gevoel van eigenwaarde ontwikkelen. Dat gebeurt onbewust, maar je kunt er de rest van je leven last van hebben. Naast onze basisovertuigingen over onszelf, gebeuren er in de loop van ons leven ook positieve en negatieve dingen die effect hebben op ons zelfbeeld.
Wat zijn de gevolgen van een
negatief zelfbeeld?
Je perceptie van jezelf is essentieel. Dit beïnvloedt je gedrag, de manier waarop je over jezelf denkt en je relatie met anderen. Heb je een laag zelfbeeld, dan heb je geen hoge dunk van jezelf en ben je voortdurend op zoek naar goedkeuring van anderen. Daarbij kun je moeilijk omgaan met kritiek. Alle feedback, hoe opbouwend ook, zie je als een bevestiging dat je niet goed genoeg bent. Wat leidt tot voortdurend
piekeren. Als je continu het gevoel hebt dat je niet goed genoeg bent en dat je je anders moet voordoen dan je bent, hoe kun je dan gelukkig zijn?
Beperkende gedachten die horen bij een
negatief zelfbeeld:
• ik ben niet goed genoeg
• alles wat ik doe gaat verkeerd
• ik hou niet van mezelf
• iedereen is beter dan ik
• ik ben lelijk/waardeloos/saai/dik/dom
• ik moet net doen alsof anders vinden anderen mij niet leuk
• ik verdien het niet dat iemand van mij houdt
• mensen vinden mij niet aardig
Iedereen kan last hebben van een negatief of verstoord zelfbeeld. Hoeveel beroemde filmsterren hebben geen
eetstoornis, omdat ze zichzelf te dik vinden? Een onrealistisch zelfbeeld heeft niks te maken met hoe je eruit ziet of hoe je bent, alleen met de perceptie die je van jezelf hebt.
Negatief zelfbeeld en werk
Negatieve gedachten over je prestaties kunnen leiden tot problemen op je werk. Kritiek trek je je persoonlijk aan, je bent niet trots op jezelf en de dingen die je bereikt doet doe je af als onbelangrijk. Je bekritiseert jezelf voortdurend, bent negatief, legt de nadruk op alles wat mis gaat en je vindt dat je collega’s beter zijn dan jij. Omdat jij niet positief bent over jezelf, zijn anderen dat ook niet. Faalangst, overspannenheid en een
burn-out liggen op de loer.
Negatief zelfbeeld en relatie
Door een vertekend zelfbeeld en gebrek aan eigenwaarde kun je ook relatieproblemen krijgen. Niet alleen problemen in de relatie met je partner, maar ook met familie of vrienden. Je hebt last van verlatingsangst, denkt voortdurend dat je niet goed genoeg bent en bent bang om afgewezen te worden. Je trekt je steeds meer terug, wordt sociaal steeds minder actief en hebt nergens zin in. Je kunt eetproblemen ontwikkelen, last krijgen van alcoholmisbruik en
depressieve klachten krijgen.
Zelfacceptatie
Zelfacceptatie Blij Met Jezelf
Jezelf accepteren zoals je bent, kun jij dat? Acceptatie van jezelf is geen makkelijk proces en het is hard werken om die vervelende, onbewuste basisovertuigingen over jezelf om te buigen naar positieve, helpende gedachten.
Jij bent jij, met al je onzekerheden, goede en slechte eigenschappen en al je mooie en minder mooie kanten. En je bent precies goed zoals je bent.
Ingesleten patronen doorbreken en werken aan je zelfbeeld kost tijd en inzet. Je zelfvertrouwen vergroten,
onzekerheid overwinnen, leren loslaten en jezelf leren kennen, dit alles zal helpen om een positief zelfbeeld te ontwikkelen. Zelfcompassie of zelfmededogen – aardig voor onszelf zijn ondanks onze tekortkomingen – en zelfkennis zijn noodzakelijk om jezelf te kunnen accepteren.
Bekijk onze anti-pieker cursus op YouTube. Aan de hand van video’s kun je leren om je negatieve gedachten kritisch te bekijken.
Zelfcompassie
Mild en vriendelijk naar jezelf kunnen kijken is essentieel voor je emotioneel welzijn. Als je jezelf kunt toestaan om vriendelijker te zijn voor jezelf, jezelf minder beoordeelt en minder streng bent voor jezelf, voel je je ook niet voortdurend tekortschieten. Observeren en accepteren wie en wat je bent in plaats van veroordelen. Dit leidt tot minder angst en
stress, een positieve mindset en een realistisch zelfbeeld. Je kunt dan weer tevreden met jezelf zijn.
Zelfkennis
We hebben allemaal een innerlijke criticus, en wat je tegen jezelf zegt is vaak niet erg aardig. Zo zou je iemand anders niet toespreken. Jezelf leren kennen en van jezelf leren houden, helpt om je innerlijke criticus ‘op te voeden’. Zodat deze kan fungeren als een coach ipv een zeurpiet die overal fouten ziet. Zelfkennis rekent af met beperkende overtuigingen over wat je wel en niet kunt. Als je wéét wat je kunt en waar je uitdagingen liggen, dan wordt je zelfbeeld vanzelf realistischer.
Onzeker over jezelf zul je heus af en toe nog zijn, maar het helpt natuurlijk veel meer als je tegen jezelf zegt ‘je kunt het’ in plaats van ‘je kunt het niet’.
Hoe krijg je meer zelfvertrouwen?
Meer zelfvertrouwen, dat willen we allemaal wel. We beseffen ons meestal niet dat je zelfvertrouwen vergroten een actieve houding vereist. Het gebeurt niet vanzelf en het is ook niet afhankelijk van de mensen om je heen. Hoe meer je onderneemt en hoe vaker het goed gaat, hoe meer zelfvertrouwen je groeit. Hierbij zul je moeten leren accepteren dat er ook wel eens iets mis gaat. Met meer zelfvertrouwen kun je je zelfbeeld verbeteren.
Negatief Zelfbeeld Zelfacceptatie
Therapie Je kunt zelf veel ondernemen om je zelfbeeld te verbeteren en te werken aan zelfacceptatie. Een negatief zelfbeeld veranderen is echter niet eenvoudig. Je basisovertuigingen over jezelf zijn immers ontstaan in je vroege jeugd en hebben lang de tijd gehad om zich verder te vormen. Heb je een extreem laag zelfbeeld of veel moeite met zelfacceptatie en zelfwaarde, dan kan therapie je helpen bij het werken aan een positief zelfbeeld. Een psycholoog of
therapeut helpt je om je onbewuste en belemmerende gedachten te (her) kennen en zichtbaar te maken. En deze om te buigen naar positieve overtuigingen. Zodat ook jij kunt leren van jezelf te houden en jezelf te accepteren. Precies zoals je bent.
Een therapeut heeft voor een negatief zelfbeeld behandeling verschillende methodes tot zijn of haar beschikking, waaronder de KEUZE methode, cognitieve gedragstherapie (CGT), emotieregulatie, emotional freedom techniques, mindfulness, lichaamsgerichte therapie, oplossingsgerichte therapie, voice dialoog, innerlijk kind therapie, gestalttherapie, transactionele analyse, schematherapie en
EMDR.