“Oordeel niet”
We hebben allemaal de neiging om ons een --vaak kritisch of negatief-- oordeel te vormen over mensen en gebeurtenissen. In diverse oosterse en westerse spirituele tradities wordt juist een houding van niet-oordelen benadrukt, de dingen accepteren die op je pad komen. Is dit rationeel te begrijpen?
Ik denk hierbij altijd aan een mooi verhaal in de Zen spirituele traditie, een verhaal over een boer die het als een ramp ervaart dat zijn enige paard is weggelopen. Als het paard de dag erop terugkeert met een hele kudde paarden blijkt dat wat de boer betreurde een godsgeschenk te zijn. Een volgende ramp lijkt zich aan te dienen als zijn zoon een been breekt en niet kan werken op het land. Een paar dagen later komt het leger van de vorst langs en alle jonge mannen worden gerekruteerd om in het leger van de vorst te vechten. De zoon is niet inzetbaar en ontloopt de strijd. Ook deze “ramp” blijkt achteraf een zegen. Dit verhaal laat zien hoe het simpele verloop van tijd ons oordeel over een gebeurtenis in zijn volstrekte tegendeel kan veranderen.
De Cursus in Wonderen staat in de moderne westerse spirituele traditie en geeft een andere redenering om tot een zelfde inzicht te komen. De Cursus stelt dat we gebeurtenissen -en zelfs de werkelijkheid om ons heen-- niet kùnnen beoordelen als gevolg van ons beperkte gezichtsveld. Volgens de Cursus nemen we maar een heel klein deel van de werkelijkheid waar, zien niet alle verbanden met andere gebeurtenissen en ontwikkelingen, hebben nauwelijks inzicht in de ontstaansgeschiedenis van wat er gebeurt en al helemaal geen inzicht in toekomstige gevolgen daarvan. We zien ook maar een klein deel van al diegenen die nu en in de toekomst direct en indirect door een gebeurtenis worden geraakt. Als je dit allemaal bedenkt, hoe wil je dan beoordelen of een gebeurtenis wenselijk is of niet? Net als het verhaal van de boer in de Zen traditie zegt ook de Cursus ons dat we niet goed kunnen oordelen over gebeurtenissen die zich aandienen. Dat houdt ons vaak niet tegen om vernietigende oordelen te vellen.
Is het überhaupt mogelijk om te leven zonder die oordelen? Jazeker, je kunt prima adequaat reageren op een gebeurtenis in je leven zonder dat jij bepaalt of die gebeurtenis wenselijk of onwenselijk is. De gebeurtenis is er, en niets staat je in de weg om daar adequaat op te reageren, en zo nodig bij te dragen aan het verminderen van eventueel menselijk lijden als gevolg van die gebeurtenis. Daar is jouw oordeel niet voor nodig. Zo ontwikkel je een houding van gelijkmoedigheid.
De Cursus verbindt een paradoxale conclusie aan dit inzicht in het beperkte menselijke oordeelsvermogen: als je je realiseert dat je niet zinnig kùnt oordelen is er ook geen noodzaak om dat te proberen, je wordt bevrijd van de “noodzaak” om steeds weer een oordeel te vormen. Je onvermogen om goed te oordelen wordt je bevrijding.
(n.b. in de tips over een negatief zelfbeeld vind je mijn tekst over oordelen over andere mensen)
Paul
Gestalttherapie Haarlem
Lid van Therapiepsycholoog
Haarlem
We hebben allemaal de neiging om ons een --vaak kritisch of negatief-- oordeel te vormen over mensen en gebeurtenissen. In diverse oosterse en westerse spirituele tradities wordt juist een houding van niet-oordelen benadrukt, de dingen accepteren die op je pad komen. Is dit rationeel te begrijpen?
Ik denk hierbij altijd aan een mooi verhaal in de Zen spirituele traditie, een verhaal over een boer die het als een ramp ervaart dat zijn enige paard is weggelopen. Als het paard de dag erop terugkeert met een hele kudde paarden blijkt dat wat de boer betreurde een godsgeschenk te zijn. Een volgende ramp lijkt zich aan te dienen als zijn zoon een been breekt en niet kan werken op het land. Een paar dagen later komt het leger van de vorst langs en alle jonge mannen worden gerekruteerd om in het leger van de vorst te vechten. De zoon is niet inzetbaar en ontloopt de strijd. Ook deze “ramp” blijkt achteraf een zegen. Dit verhaal laat zien hoe het simpele verloop van tijd ons oordeel over een gebeurtenis in zijn volstrekte tegendeel kan veranderen.
De Cursus in Wonderen staat in de moderne westerse spirituele traditie en geeft een andere redenering om tot een zelfde inzicht te komen. De Cursus stelt dat we gebeurtenissen -en zelfs de werkelijkheid om ons heen-- niet kùnnen beoordelen als gevolg van ons beperkte gezichtsveld. Volgens de Cursus nemen we maar een heel klein deel van de werkelijkheid waar, zien niet alle verbanden met andere gebeurtenissen en ontwikkelingen, hebben nauwelijks inzicht in de ontstaansgeschiedenis van wat er gebeurt en al helemaal geen inzicht in toekomstige gevolgen daarvan. We zien ook maar een klein deel van al diegenen die nu en in de toekomst direct en indirect door een gebeurtenis worden geraakt. Als je dit allemaal bedenkt, hoe wil je dan beoordelen of een gebeurtenis wenselijk is of niet? Net als het verhaal van de boer in de Zen traditie zegt ook de Cursus ons dat we niet goed kunnen oordelen over gebeurtenissen die zich aandienen. Dat houdt ons vaak niet tegen om vernietigende oordelen te vellen.
Is het überhaupt mogelijk om te leven zonder die oordelen? Jazeker, je kunt prima adequaat reageren op een gebeurtenis in je leven zonder dat jij bepaalt of die gebeurtenis wenselijk of onwenselijk is. De gebeurtenis is er, en niets staat je in de weg om daar adequaat op te reageren, en zo nodig bij te dragen aan het verminderen van eventueel menselijk lijden als gevolg van die gebeurtenis. Daar is jouw oordeel niet voor nodig. Zo ontwikkel je een houding van gelijkmoedigheid.
De Cursus verbindt een paradoxale conclusie aan dit inzicht in het beperkte menselijke oordeelsvermogen: als je je realiseert dat je niet zinnig kùnt oordelen is er ook geen noodzaak om dat te proberen, je wordt bevrijd van de “noodzaak” om steeds weer een oordeel te vormen. Je onvermogen om goed te oordelen wordt je bevrijding.
(n.b. in de tips over een negatief zelfbeeld vind je mijn tekst over oordelen over andere mensen)
Paul
Gestalttherapie Haarlem
Lid van Therapiepsycholoog
Haarlem
