omgaan met gevoelens

Tip 1: Leer omgaan met gevoelens
Tip 2: maak onderscheid tussen gevoelens en emoties.

Tip 1: toelichting: Leer omgaan met gevoelens.
Sommige mensen hebben last van hun gevoelens. Ze zoeken afleiding, gaan iets doen, alles om niet te voelen hoe die gevoelens voelen. Mijn formulering laat zien waar de schoen knelt: “last van” gevoelens. Als je dit herkent ben je misschien een wat mentaal ingesteld mens die vooral vertrouwt op denken, of juist zó gevoelig dat je je gevoelens niet kan verdragen. In beide gevallen vervullen gevoelens niet de functie die ze hebben. De belangrijkste reden daarvoor die ik zie is dat deze mensen hun gevoelens niet vertrouwen en zelfs afwijzen. Maar de gevoelens zijn er wel, tonen zich in wisselende intensiteit en zijn deel van wie jij bent. Door gevoelens te negeren, af te wijzen, negeer je een belangrijk stuk van jezelf. Als je dit inziet is het makkelijk te begrijpen dat gevoelens in jouw leven leiden tot onrust en spanningen. Realiseer je dat dit een volledige omkering vraagt van je gebruikelijke idee dat je van die lastige gevoelens af wil.

Wat nodig is, is “simple, but not easy”, namelijk leren om je gevoelens toe te laten en te vertrouwen dat ze je iets belangrijks te vertellen hebben. Wat je je allereerst moet realiseren is dat nadenken over gevoelens niet werkt. Denken is een ander functie van je organisme dan voelen, en met denken ga je actief weg bij voelen. Dat is misschien onbewust ook de bedoeling.
Je leert om je gevoelens waar te nemen en er dan met nieuwsgierigheid “in te gaan”. In te gaan wil zeggen dat je voelt –en niet nadenkt!—hoe het gevoel precies voelt, vaak ook als een fysieke ervaring in je lijf. Beschrijf voor jezelf zo precies mogelijk wat je precies voelt en waar in je lijf, is het spanning, druk, rond, scherp, subtiel, heftig, prikkelend, angstig, geirriteerd enz. Door dit te doen geef je het gevoel ruimte om zich te tonen en je duidelijk te laten voelen waar het mee te maken heeft en wat je in jezelf emotioneel niet hebt afgerond. Het gevoel zelf heeft alle kennis en inzicht in het gevoel die nodig zijn om het gevoel te kunnen “begrijpen”. Want er zal inderdaad ook inzicht ontstaan in het gevoel, maar niet over de weg van de ratio, die loopt hier dood. Een andere omschrijving van deze houding tegenover voelen is: “zit met het gevoel totdat het je over zichzelf vertelt”.

Het principe dat ik beschrijf is niet moeilijk te begrijpen maar het is niet makkelijk om toe te passen, vandaar “simple but not easy”. Ik denk ook dat dit zo belangrijk is dat therapie geen kans van slagen heeft als je geen ruimte kunt maken voor voelen. In de literatuur is dit te vinden als de methode van “Focussing”. Ik raad aan om hier hulp bij te zoeken.

Tip 2: toelichting: maak onderscheid tussen gevoelens en emoties.
Zoals ik hiervoor heb proberen te beschrijven zijn gevoelens belangrijke signalen in je organisme die niet genegeerd moeten worden maar juist toegelaten en onderzocht op hun betekenis voor wat er in je leven emotioneel aan de hand is. Emoties zijn anders van aard: het zijn kortdurende hormonale fluctuaties in je organisme, bijvoorbeeld een adrenaline stoot als iemand je beledigt. Je voelt de adrenaline als een impuls door je lijf gaan. Dat duurt nooit langer dan 30 minuten. In tegenstelling tot gevoelens zijn emoties dus beslist géén goede raadgevers voor hoe te handelen. Ik raad altijd af om degene die je beledigde een klap voor z’n hoofd te verkopen ook als je dat graag wil. Ik raad aan: tel tot 10.