Wanneer basisbehoeften verkrampt of gefixeerd raken, gaan we op zoek naar manieren om die behoeften te bevredigen (middelengebruik, gokken, consumeren, overmatig presteren, bevestiging van anderen zoeken, etc.). Deze 'toevluchtsoorden' zijn vaak van tijdelijke aard, maar omdat het
even een gevoel van opluchting/bevrediging geeft, registreren je hersenen dit als een mogelijkheid om te kunnen ontsnappen van het vervelende gevoel.
Er ontstaat een patroon waarin de 'valse toevluchtsoorden' een coping strategie worden om het ontbreken van de basisbehoefte toe te dekken of op te vullen.
Helaas ontstaat er vrijwel meteen ook het oordeel (schaamte) over het vluchtgedrag. Er is geen controle en er is het gevoel dat je dit wel zou moeten hebben. De basisbehoefte komt hier opnieuw in gevaar.
Er schuilt een gevoel van macht en controle in het verwijten van jezelf. Het gevoel dat wanneer je het jezelf verwijt, er in ieder geval iets aan gedaan wordt.
En juist dit kan in de weg staan voor het echte herstel, omdat de schaamte en het oordeel de brandstof is van het destructieve gedrag.
De vicieuze cirkel doorbreken
Op alle niveaus kan je uit de cirkel stappen door:
– Op te merken wat er gebeurt.
– Een moment te nemen van reflectie voor de actie.
– De gedachten en gevoelens met compassie te benaderen.
Stap 1: Opmerken van het oordeel/de trigger.
Het oordeel opmerken en het gevoel van schaamte op milde wijze benaderen is de eerste stap om uit de vicieuze cirkel te stappen. Wat is het dat je weerhoudt om te voelen? Wat zegt die interne criticus?
Stap 2: Opmerken van de behoefte.
Wat is de dieper liggende behoefte? Naar welk gevoel ben je op zoek? Wat is de pijn die zichtbaar wordt als het oordeel vervaagd?
Stap 3: Compassie
We kunnen een basisbehoefte die ontbreekt niet zomaar opvullen met wat voor middel dan ook. Wat wel kan, is de behoefte erkennen en omarmen (door anderen én vanuit jezelf).
Het besef en de wil om uit het gevoel te komen van 'niet goed genoeg' zijn, is de sterkste motivatie voor herstel.
Mirjam
Therapie Den Haag
Lid van Therapiepsycholoog
Den Haag
even een gevoel van opluchting/bevrediging geeft, registreren je hersenen dit als een mogelijkheid om te kunnen ontsnappen van het vervelende gevoel.
Er ontstaat een patroon waarin de 'valse toevluchtsoorden' een coping strategie worden om het ontbreken van de basisbehoefte toe te dekken of op te vullen.
Helaas ontstaat er vrijwel meteen ook het oordeel (schaamte) over het vluchtgedrag. Er is geen controle en er is het gevoel dat je dit wel zou moeten hebben. De basisbehoefte komt hier opnieuw in gevaar.
Er schuilt een gevoel van macht en controle in het verwijten van jezelf. Het gevoel dat wanneer je het jezelf verwijt, er in ieder geval iets aan gedaan wordt.
En juist dit kan in de weg staan voor het echte herstel, omdat de schaamte en het oordeel de brandstof is van het destructieve gedrag.
De vicieuze cirkel doorbreken
Op alle niveaus kan je uit de cirkel stappen door:
– Op te merken wat er gebeurt.
– Een moment te nemen van reflectie voor de actie.
– De gedachten en gevoelens met compassie te benaderen.
Stap 1: Opmerken van het oordeel/de trigger.
Het oordeel opmerken en het gevoel van schaamte op milde wijze benaderen is de eerste stap om uit de vicieuze cirkel te stappen. Wat is het dat je weerhoudt om te voelen? Wat zegt die interne criticus?
Stap 2: Opmerken van de behoefte.
Wat is de dieper liggende behoefte? Naar welk gevoel ben je op zoek? Wat is de pijn die zichtbaar wordt als het oordeel vervaagd?
Stap 3: Compassie
We kunnen een basisbehoefte die ontbreekt niet zomaar opvullen met wat voor middel dan ook. Wat wel kan, is de behoefte erkennen en omarmen (door anderen én vanuit jezelf).
Het besef en de wil om uit het gevoel te komen van 'niet goed genoeg' zijn, is de sterkste motivatie voor herstel.
Mirjam
Therapie Den Haag
Lid van Therapiepsycholoog
Den Haag
