Tips bij autisme

Ik heb gemerkt aan de cliënten die bij mij in de praktijk komen en een vorm van autisme hebben, hier weinig begeleiden in hebben gehad.
Vaak hebben ze moeite om contacten aan te gaan en te onderhouden. Maar vooral het herkennen en erkennen van emoties, is vaak lastig.
Wil jij graag met jezelf aan de slag, om zo jezelf en de ander beter te leren kennen maak dan een afspraak voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.

Bij relatieproblemen schermen partners met enige regelmaat met de claim dat de ander ‘autistisch’ is of een persoonlijkheidsstoornis heeft.
Meestal komt dit omdat je je niet begrepen, geforceerd of juist verwaarloosd voelt. Iedereen is echter anders en soms zijn verschillen tussen partners erg groot. Het omgaan met verschillen wordt problematisch als het je/jullie zeer gaat doen. Meestal raken lastige eigenschappen daardoor erg uitvergroot.

Voordat je je onderzoek uitbesteed aan een psychologisch specialist, is het vaak meer behulpzaam om hulp te zoeken bij de communicatie in je (werk of persoonlijke) relatie. In de meeste gevallen blijkt het dan mee te vallen en kun je dan ‘ingewikkeldheden’ tussen jullie weer eenvoudig en begrijpelijk maken. Zelfs als er werkelijk een mate van autisme is, kun je desondanks tot een bij jullie passende vorm van communicatie komen. Een diagnose, die ook een etiket is, is zodoende niet altijd een verbetering.

Autisme is een complexe aandoening. Als je het in een wat lichtere vorm hebt is het vooral lastig voor anderen in je omgeving om te begrijpen dat je hun in een aantal zaken -echt niet begrijpt- omdat het je ontbreekt aan inlevingsvermogen. Je kunt autisme veelal dan ook herkennen aan je onvermogen om goed in het sociale te functioneren.

Wanneer je de diagnose autisme of autistische trekken krijgt helpt dit jezelf en anderen om te aanvaarden dat het voor jou in relaties echt anders werkt. Het helpt de ander vooral om jouw onvermogen niet op zichzelf te betrekken om zich vervolgens gekwetst te voelen.
Je zult dan wel samen naar een manier moeten zoeken om met dit stuk werkelijkheid om te gaan.

Te vaak krijg ik stellen waarbij één van beiden de diagnose autisme heeft dat ze door hulpverlening worden weg gezet als "ja, dat hoort nou eenmaal bij autisme".
Daarmee diskwalificeer je mensen, je doet hun maar ook hun partner tekort.
Autisme betekent niet dat er niets kan veranderen!
Dus kom in beweging, of je nu de diagnose autisme hebt of niet!!

Autisme bij vrouwen uit zich op een hele andere wijze dan bij mannen. Veel clienten in mijn praktijk zeggen zich te herkennen is het boek van Bianca Toeps 'Maar je ziet er helemaal niet autistisch uit'. Misschien heb jij er ook iets aan?

Autisme komt in vele vormen en gradaties voor, waardoor niet bij iedereen even snel of helemaal niet ontdekt wordt dat er sprake van is. Dit kan er ook toe leiden dat de methodes/technieken die men aangeleerd krijgt niet werken omdat er geen rekening wordt gehouden met de andere manier waarop de informatie bij mensen met autisme wordt verwerkt. Vaak is het niet nodig om een officiële diagnose te laten stellen om wel de juiste handvaten te krijgen om meer uit het leven te halen. Alleen in specifieke gevallen (meestal op jongere leeftijd) kan een officiële diagnose helpen omdat er dan aanpassingen of bepaalde ondersteuning kan worden aangevraagd. Voor de meeste volwassenen zo'n label op papier in alle patiëntdossiers niet nodig. Dan gaat het vooral om de kennis of er sprake is van autisme of niet zodat er in de behandeling de juiste aanpak kan worden gekozen. Daarnaast kunnen de cliënt zelf en zijn/haar omgeving dan ook meer inzicht en begrip krijgen voor de dingen waar ze tegenaanlopen en hier de gepaste oplossingen in vinden.
Ik werk al 11 jaar veel met mensen met autisme en kan dit onderzoek ook doen, zonder dat er een officiële diagnose ligt die in alle patiëntendossiers komt te staan.

Voor alle mensen is het leven nu heel anders dan voorheen. Daar zijn de meeste mensen niet blij mee en hebben nu meer en sneller last van psychische klachten. Aangezien de meeste mensen met autisme moeite hebben met verandering en veel behoefte hebben aan structuur en duidelijkheid is deze verwarrende tijd met om de zoveel weken weer veranderingen en nieuwe beperkingen en maatregelen extra lastig. Probeer zelf of met hulp van iemand in je omgeving per week toch zo goed mogelijk een planning te maken zodat je duidelijkheid hebt over de invulling van je dagen en je een gezond ritme blijft houden en je je toch een beetje kunt voorbereiden op de situaties die nu anders zullen zijn.
Als er niemand in je omgeving is die je daarbij kan helpen, kun je altijd terecht bij een therapeut met ervaring op het gebied van autisme.

Voor veel mensen met autisme is het vaak moeilijk om goed om te gaan met veranderingen en gaat dit vaak gepaard met veel stress. Door middel van therapie bij een therapeut die ervaring heeft met het begeleiden en behandelen van mensen met autisme kun je vaardigheden aanleren om je op veranderingen voor te bereiden, de stress te beperken en je grenzen op tijd aan te voelen en dit ook aan te kunnen geven zodat vaak een deel van de moeilijkheden kan worden voorkomen.

Bij sommige mensen is heel duidelijk dat ze te lijden hebben aan wat heet het 'autistisch syndroom'. Maar wat is autisme eigenlijk. We weten het niet precies. Onder 'autistisch syndroom' worden een aantal hele verschillende kenmerken samen gevoegd. Als je een bepaald aantal van die trekjes hebt, dan heb je last van het 'autistisch syndroom'. Maar dat zegt nog niets over de mate waarin je er onder te lijden hebt en van welke kenmerken je last hebt. Daarom is het van belang om bescheiden te zijn om een ander of je zelf het etiket autisme mee te geven. Als je via professionele hulp het etiket wel krijgt is het zaak om vooral voor je eigen belang om te komen. En dat betekent dat je op zoek moet naar goede begeleiding die je kan ondersteunen juist in die dingen waar je tegenaan loopt. En dat kan dus voor ieder mens verschillen. Weet dat de diagnose dus niet eenduidig is, maar meestal vaag. En dat betekent dat de ondersteuning die jij of je partner nodig heeft dus ook niet een vast traject heeft. Het kan helpen om te beginnen bij de kenmerken en die samen onder ogen te zien wat dat voor jou of jullie betekent en wat je daar mee kunt doen. Meestal is er wel een weg te vinden die je verder helpt. Het begint met onder ogen te zien waar je tegen aan loopt en wat dat betekent. Dat te erkennen en dat dat niet zomaar is op te lossen, is al hele lastige klus. Maar daar begint het.

Slaapproblemen kind met autisme
Schaf een 'slaaptunnel' aan, of maak er een zelf op pinterest staat hoe

Zo help je je kind - met een autismespectrumstoornis- met keuzes maken in het dagelijks leven:
Geef hem of haar 2 duidelijke concrete keuzes waaruit hij/zij er één moet kiezen.

Bij mensen met autisme speelt vaak genderproblematiek, omdat het onder woorden brengen van gevoel zo moeilijk is. Houdt dit in je achterhoofd.

Diagnose of niet?

Niemand wil een etiket opgeplakt krijgen. Daar gaat het ook niet om want ieder is uniek. Toch kan het enorm helpen wanneer een diagnose is gesteld.

Qua erkenning en herkenning van jezelf en je naasten kan het erg behulpzaam zijn. Kenmerken kunnen beter begrepen worden, waardoor onderlinge communicatie gemakkelijker kan gaan lopen.

Als je kind of partner kenmerken van autisme heeft, kan dit boek je helpen begrijpen hoe zij de wereld beleven.

Met veel inlevingsvermogen schetst Mark Haddon de belevingswereld van de 15-jarige autistische jongen Christopher. Het verhaal, geschreven vanuit het perspectief van Christopher is spannend, buitengewoon humoristisch en bovenal ontroerend. Het geeft je de kans te kijken door de ogen van iemand met ASS. Een beleving die je niet meer vergeet.

Haddon, Mark. Het wonderbaarlijke voorval met de hond in de nacht. Amsterdam/Baarn/Antwerpen: Uitgeverij Contact/De Fontein, 2008.

Gebruik een checkpad

Kinderen met een stoornis binnen het autistisch spectrum hebben een grote behoefte aan het structureren en overzichtelijk maken van hun dag.

Naast de welbekende planborden die met magneetjes een overzicht van de week geven is er nog een een heel handige tool op de markt die minder bekend is maar enorm effectief:

Het heet : "Checkpad" en is te koop bij www.gezinnig.nl

Dit is een handzame rechthoekige pad met daarop hokjes die je om kan draaien, dan verwisselen ze van kleur. Middels zelfgekozen magneetjes kan je het ochtend en avondritme in de juiste volgorde van handelingen afbeelden en je kind kan afvinken wat het al gedaan heeft.

Je moet het even zien om te begrijpen. Kijk op de website van gezinnig!

Hierdoor krijgt je kind zelf regie over het ochtend en avondritueel en ben jij veel minder bezig met sommeren en controleren wat er allemaal gedaan moet worden.

Adem in.
Spreid je armen horizontaal, alsof je een T maakt met je lichaam.
Adem uit en breng je armen bewust naar elkaar toe.
Adem nog verder uit en raak met je rechterhand je linker schouderblad en met je linkerhand je rechter schouderblad.
Houd daarna je hoofd schuin naar rechts.
Sluit je ogen.
Adem in en denk: "ik vind mij lief".
Adem uit en tel tot 5.
Ga weer door waar je mee bezig was.
Doe deze oefening 3x per dag.

Plan B - M. Kuipers-Hemken. Een vernieuwende handreiking voor autisme en communicatie.

 

Overprikkeling heeft in dit boek een grote rol, daarnaast is dit boek een handreiking voor meer (zelf)inzicht waardoor je ook makkelijker leert in te spelen hoe hiermee om te gaan.

Vaak adviseer ik de stoplicht methode waarin je nagaat bij jezelf in hoeverre jij je in het groene, oranje of in het rode stoplicht bevind. Bewustwording hierin is al een goede eerste stap.

Als je partner autisme heeft:

1)Wees eenduidig en concreet in wat je van je partner nodig hebt: "wil je dit of dit?"
2)Gebruik zo min mogelijk 'figuurlijke' taal.
3)Check af of je partner je begrepen heeft.

Via een client kreeg ik de naam van autisme deskundige Peter Vermeulen door. Hij is een Vlaamse pedagoog en heeft verschillende boeken geschreven.

Een echte aanrader om kennis mee te maken.

Ook als partner met autisme is het belangrijk om je partner regelmatig de boodschap te geven dat hij / zij ertoe doet voor jou, de belangrijke ander in je leven is. Hoe je dat doet? Daar kan een relatietherapeut je bij helpen. Vervolgens kun je momenten in je dagstructuur opnemen om je verbinding met die voor jou belangrijke ander te versterken.

Voor partners met autisme is het vaak lastig om over emoties te praten, terwijl het delen van gevoelens je relatie versterkt. Gevoelskaarten (te bestellen via internet) kunnen je hierbij helpen: je bevraagd elkaar over het gevoel dat op het kaartje staat wat je hebt uitgezocht om over te vertellen.

Wel of niet laten testen op ASS?

Het kan zijn dat je via de (lagere) school, huisarts of andere zorginstantie onderzocht bent op een Autisme Spectrum Stoornis en een diagnose hebt gekregen.

Het is ook mogelijk dat je tot in je latere leven tegen problemen aanloopt op het gebied van studie, werk, relatie en niet weet wat er aan de hand is. Misschien hoor je wel eens dat je kenmerken hebt van autisme.

Laat je dan onderzoeken of dat zo is?

Daar is geen eenduidig antwoord op te geven. Het kan goed zijn om te weten wat er is, zodat je voor jezelf en je omgeving meer begrip en mogelijkheden ziet. Ook kun je zonodig begeleiding zoeken.

Maar als je vindt dat het oké is zoals het gaat (en je partner, familie, collega's denken hetzelfde) en geen etiket wil, dan is er geen reden voor een onderzoek.

Ieder mens is anders en dat maakt de samenleving gevarieerd, waar jij goed in bent is een minder punt van een ander en omgekeerd.

Laat je niet dwingen tot iets waar je niet achter staat.

Boekentip: 'Autisme als context blindheid' van Peter Vermeulen

De wereld met al zijn meervoudige en steeds wisselende betekenissen is voor hen erg verwarrend. Ze denken absoluut in een relatieve wereld. Misverstanden bij communicatie en in de sociale omgang zijn het logische gevolg.

Een absolute aanrader!

Een client van mij was er erg mee geholpen!

Het hebben van autisme kan een ander gevoel in de relatie brengen. Het kan gaan betekenen dat jouw partner niet meer hoeft te denken dat je het erom doet maar dat je onmachtig bent in bepaalde dingen.

Dit kan verzachtend en begripvol werken.

Een relatietherapeut kan samen met jullie naar de sterke punten van jullie relatie leren kijken.

Boekentip: 'Geef me de 5' van Colette de Bruin. Een praktisch houvast bij de opvoeding en begeleiding van kinderen met autisme.

Iedereen is uniek!

Realiseer je dat iedereen uniek is en iedereen zijn eigen sterke en minder sterke eigenschappen heeft.

Wanneer je in sommige dingen minder goed bent dan anderen kan dat al gauw frustrerend voelen. Maar dat je anders bent wil niet zeggen dat je minder bent.

Je hebt weer andere dingen waar je juist beter in bent dan anderen. Hoe meer je je eigen talenten en sterke kanten kunt zien en benutten, hoe beter dat voelt!

Zie je je eigen sterke kanten niet zo goed, of zie je ze wel maar VOEL je het niet, vraag gerust hulp van een psycholoog hierbij.

Vaak komen er allerlei associaties naar boven in de omgeving wanneer het over autisme gaat. Ook bij jezelf. Mensen krijgen allerlei ideeën over wat je wel of niet zou kunnen of over wat je wel of niet bent.

Soms kan dat de aanleiding zijn om dan geen onderzoek te laten of een diagnose te willen. Bedenk dat niet alles aan jou hoeft te liggen maar er ook een stuk bij andere mensen ligt in hoe zij met jouw diagnose omgaan.

Ook zij kunnen leren en hun beeldvorming zo bijstellen dat het niet uitsluitend iets negatiefs hoeft te worden. Een therapeut kan jou hierbij ondersteunen.

Autisme en de juiste hulp

Autisme is iets wat vaak door vooroordelen gekleurd wordt.
Een paar van deze vooroordelen zijn:
Mensen met ASS hebben geen humor
Mensen met ASS zijn dom
Mensen met ASS hebben geen gevoel

Deze vooroordelen zijn kortzichtig en absoluut niet waar en zeer beschadigend voor mensen met autisme.

Autisme is een ontwikkelingsstoornis en kent veel variaties binnen het spectrum. Daarom is hulpverlening toegespitst op jouw specifieke situatie noodzakelijk. Zoek een goede hulpverlener die een persoonlijk traject met jou doorloopt. Die meekijkt naar wat jij nodig hebt.

Dat gun ik jou, zodat jij tot je recht kan komen.

Bij autisme is er sprake van een storing in de informatie- en prikkelverwerking. Met autisme word je geboren en blijft gedurende je hele leven een rol spelen. Autisme zie je niet aan de buitenkant, maar het heeft grote invloed op iemands leven. Hoe groot en op welke manier precies verschilt per persoon en ook per levensfase.

Dat betekent dat er vaak problemen ontstaan op het gebied van de communicatie en in sociale contacten.
Er bestaat geen behandeling of medicijn om autisme te genezen. Maar met de juiste hulp kunnen veel mensen met autisme wel naar school, werken en zinvolle relaties met anderen hebben.

Veel mensen met autisme hebben baat bij een (levensloop)coach. Iemand bij wie ze met al hun vragen en problemen terecht kunnen. Het verschilt per gemeente hoe deze hulp (financieel) geregeld is. Informeer er naar bij uw gemeente.

Eigen tempo
Iemand met autisme heeft meer tijd nodig om informatie te verwerken dan anderen. Leg dit aan anderen uit, en laat je niet opjagen.

Autisme en vakantie, dat kan een ingewikkelde kwestie zijn.

Autisme en mensen die het hebben hechten vaak aan hun vaste gewoonten en routines. Als het ineens anders gaat dan gewoon, dan kan dat voor iemand met Autisme enorm lastig zijn. Zeker als er vakantie geboekt is.

Wat kun je doen om dingen meer hanteerbaar te maken:

- Praat samen over de vakantiebestemming en denk zelf actief mee. Dat geeft in ieder geval al een gevoel van grip.

- Plan een niet al te verre en lange vakantie, begin met kleine stapjes

- Is je vakantiebestemming in de buurt ga dan alvast eens kijken. Overleg met de eigenaar of je het huisje van binnen even kan zien. Verken de omgeving. Dat maakt het allemaal duidelijker en dus veiliger.

- bouw de gewoontes die je thuis hebt ook een beetje in op je vakantie. Bv ontbijt en andere eetmomenten op vaste tijdstippen. Een ommetje op dezelfde tijd etc.

- Neem eigen kussen, deken of knuffel mee

- Bespreek van tevoren je plannen en de dingen die je in je vakantiebestemming wilt ondernemen.

- Zoveel mogelijk duidelijkheid creëren is helpend en dus belangrijk.

Heb je last van je autisme (of heeft je partner autisme) en kom je er zelf niet meer uit? Een therapeut of psycholoog kan je dan verder helpen.

Iemand met een atypische ontwikkeling (autisme) kan heftig schrikken wanneer hij/zij zich aangevallen voelt. Omdat dit makkelijk een escalerend effect kan hebben, is het goed om jezelf erop te trainen op dat moment even ruimte te geven en uit de situatie te stappen. Waarbij je aangeeft er met een paar minuten bijv. op terug te komen, zodat er wel over het onderwerp doorgesproken kan worden. In relaties kan het helpend zijn af te spreken dat mocht één van beiden merken dat de atypische van de twee heftiger reageert, je meteen even ademruimte neemt en dan er iets later wel op door te gaan. Hiermee kun je vervelende escalaties voorkomen.

Een fijn boek is ''Werken aan je asperger relatie "'van Maxime Aston.
Lijkt het alsof jullie op twee verschillende planeten wonen, worden jouw behoeften en gevoelens niet herkend, voel je je vaak bekritiseerd door je partner? In dit boek veel praktische tips. Je kunt het samen lezen , maar ook met je therapeut. Veel oefeningen over miscommunicatie, opvoeden, gezinsleven, prioriteiten stellen, elkaars behoeften begrijpen.

Het leven met autisme is voor ieder anders.

Kijk eens waar jij specifiek tegen aan loopt. Deel dat met anderen, kijk wat jou/jullie helpt en zoek zo nodig hulp!

Omdat obstipatie, buikpijn en diarree vaker voorkomen bij volwassenen met autisme, heeft de NVA deze flyer ontwikkelt.
Kijk op de website van de NVA voor hun producten en flyers.
Hypnotherapie is zeer effectief gebleken bij de behandeling van deze klachten.

Van Chriss Kaspersma & Debbie Joffe Ellis is dit jaar (2024) het boek 'Hoe knuffel je een stekelvarken? : makkelijke manieren om van moeilijke mensen te houden' verschenen.

Het is een bundeling korte adviezen, tips en strategieën voor het omgaan met prikkelbare personen. Het boek bevat fraaie zwartwit-tekeningen.

Het uiteindelijke doel is om communicatie te verbeteren, door anderen onvoorwaardelijk te accepteren zoals ze zijn, en om jezelf te accepteren zoals je bent.

Uitgeverij Hogrefe maakte een stok kaarten, die helpt bij het gesprek met je partner of familie. Ze noemen het product: Wensen & grenzen – in gesprek met autisme.

De makers van de gesprekskaarten, Frans Jacobs, Jan-Pieter Teunisse, Arjan Videler en Ink social design, nodigen ons uit om een gerichte vraag te kiezen uit de stok kaarten. Op die manier kunnen we het gesprek sturen naar onderwerpen waar we op dat moment nieuwsgierig naar zijn en over willen spreken.

De vragen op de kaarten zijn concreet, vrij van oordeel, schuwen moeilijkheden niet, staan open voor oplossingen, en scheppen ruimte voor de ontmoeting met de ander. ‘Hoe werkt dit bij jou?’ is de achterliggende nieuwsgierige vraag.

Deze methodiek is een mooi begin voor een diepgaander gesprek.

Een partner met autisme vraagt om wat aanpassingen in de relatie.
Ze hebben vaak iets meer rust nodig en willen soms alleen gelaten worden.
Ze vinden het fijn om die ruimte te krijgen, en dat partners ze niet proberen ze mee te nemen naar drukke locaties.
Ook betrouwbaarheid en zorgzaamheid scoorden hoog.

Probeer mee te denken in oplossingen en pak samen problemen aan.
Probeer begrip te tonen voor de behoefte aan rust van je partner.
Begin niet zomaar een gesprek maar maak eerst contact.
Wees duidelijk. Maak bijvoorbeeld concrete afspraken en spreek duidelijke taal.
Probeer zo min mogelijk last minute te plannen. Hou er rekening mee dat iemand met autisme soms wat meer tijd nodig heeft om te wennen of om te verwerken dat zaken anders lopen dan gepland (schakeltijd).
Laat je partner in zijn of haar waarde. Uiteraard mag je dit andersom ook verwachten.

De rest van de wereld is anders. Maar wel jammer dat je je soms zo voelt.
Met een therapeut kan je ontdekken van jou zo uniek maakt en waar je blij van wordt. Autisme is maar een stempel, ieder mens is uniek en heeft een eigen gebruiksaanwijzing. Hoe we het met elkaar doen is de sleutel.

Martine Delfos beschrijft in haar boek 'autisme als atypische ontwikkeling' hoe iemand met een atypische ontwikkeling denkt. Het mooie aan deze benadering is dat autisme niet als stoornis wordt gezien, maar uitgaat van: wat is normaal - typisch of atypisch? Ik vind het een helpend en inzichtgevend boek voor zowel typisch als atypisch ontwikkelde mensen.

Je stelt een vraag aan iemand met autisme(kenmerken) en voordat je een antwoord hebt gekregen, stel je nog een of meerdere vragen.
De persoon met autisme(kenmerken) raakt dan vaak het spoor bijster omdat het brein nog bezig is met het verwerken van de eerste vraag.
Er ontstaat dan vaak stress en irritatie en komt dan niet tot een antwoord op de vraag.
Geef iemand met autisme de tijd om na te denken en stel één vraag en niet meerdere vragen tegelijk.

Opnieuw zo'n schrijven wat zomaar de sleutel kan dragen naar jouw ontwikkeling. Pagina 14: Ouders (mensen) die zo'n klimaat als kind niet hebben gekend, zijn nood-lijdend, dat wil zeggen: ze zoeken hun hele leven naar wat ze op het juiste moment niet van hun ouders hebben kunnen krijgen: iemand die helemaal op hen ingaat, hen volledig begrijpt en serieus neemt.

Verward dit citaat je? Of pakt het je? Of doorgrond je het? Of maakt het je nieuwsgierig? Of verdrietig, of bang, of boos? Ga door... En ga de beweging die je van daaruit bent gaan maken ervaren, zodat je je kunt gaan ontwikkelen.

Structuur zorgt voor duidelijkheid en rust. Structuur kun je bieden op twee niveaus: op taak en gedurende de dag.

Van een taak moet elke stap duidelijk zijn, dan gaat het vooral om hoe je de taak uitvoert. En met een basisfundament voor de dag weet iemand met autisme precies hoe de dag zal verlopen, van opstaan tot en met naar bed gaan. Daarmee is de hele ketting van taken duidelijk en voorspelbaar. Het is belangrijk dat die taken op elkaar aansluiten, zodat je niet-ingevulde tijd voorkomt. Dat kan namelijk leiden tot onrust.

Wees niet bang dat structuur je beperkt. Het is de tussenstap die de meeste mensen met autisme nodig hebben om steeds meer uitzonderingen aan te kunnen en flexibel te kunnen omgaan met veranderingen. Zo kun je toewerken naar zelfstandigheid.

Het belangrijk dat je geen taken gaat overnemen. Zorg ervoor dat degene met autisme voldoende informatie heeft om het zelf te doen.

Autisme bij vrouwen uit zich anders dan bij mannen. Hierdoor wordt de diagnose vaak gemist of wordt er een andere diagnose gesteld. Gelukkig wordt er steeds meer onderzoek naar gedaan en over geschreven. Een goed boek hiervoor is van Sara Hendrickx: 'meisjes en vrouwen met autisme'. Zij is zowel ervaringsdeskundige als autismespecialist. Een aanrader voor iedereen die zich afvraagt hoe autisme bij vrouwen eruit ziet.

Voor iemand met autisme geeft structuur en voorspelbaarheid houvast. Probeer dat niet af te nemen, omdat je vindt dat iemand wel zonder kan.

In dit boek legt Martine Delfos uit hoe we op een andere manier autisme kunnen benaderen. Niet vanuit de bekende DSM kenmerken, maar vanuit het verschil tussen typische en a-typische ontwikkeling. Waarbij het één niet normaal en het ander niet-normaal is, maar 'gewoon' een andere manier van ontwikkelen.

Een bijzonder boek (2024) geschreven door Koen Bruning. Koen heeft zelf autisme en schrijft vanuit zijn ervaring hoe het is om te leven in een maatschappij als je afwijkt van de norm.

Hij schetst hoe complex het is - voor zichzelf en de andere gezinsleden - om op te groeien op het autismespectrum.

Het boek is een oproep om te streven naar een samenleving waarin voor iedereen plek is en niemand wordt achtergelaten.

Zeer de moeite waard om te lezen.

Als eenmaal bekend is dat er sprake is van autisme, worden heel veel zaken als snel vanuit dit label bekeken. Dat is helemaal niet gek en dat kan ook zeker heel helpend zijn. Echter niet alles is vanuit het autisme (of de informatieverwerking) te verklaren. Je hebt evengoed andere aangeboren of aangeleerde eigenschappen al dan niet ten gevolge van wat je meegemaakt hebt in je leven. En het is niet altijd direct duidelijk of het autisme ergens wel of niet een rol in heeft.
Mijn tip is dan ook om te proberen om niet te snel in te vullen, niet te snel verbanden te zoeken. Ook voor mensen met een vorm van autisme kan EMDR en/of EFT (Emotional Freedom Techniques) erg helpend zijn om situaties uit het verleden een plekje te geven, zonder dat het hoofd/verstand er iets van maakt.

1. Ondersteun je boodschap met visuele informatie
Woorden uit je mond zijn vluchtig. Geef ze schriftelijk weer op een manier die past bij wie je aanspreekt. In geschreven woorden, schema, pictogrammen, tekeningen, foto’s, voorwerpen … Denk eraan dat mensen met autisme heel verschillend zijn.

2. Vertraag je communicatiesnelheid en geef bedenktijd
Geef de ander tijd om te vatten wat je zegt en bedoelt. Laat af en toe een stilte vallen. Geef ademruimte tussen zinnen en vragen. Herhaal gerust letterlijk als je na een tijd geen reactie krijgt. Behandel de ander als gelijkwaardig (niet betuttelend) en stel vraag per vraag.

3. Vermijd aanrakingen en dwing niet om je aan te kijken
Vraag de ander eerst of een aanraking (handdruk) in orde is. Interpreteer een wegkijkende of vermijdende blik niet als wantrouwen, maar als een deel van de eigenheid van de ander. Mensen met autisme zijn vaak over – of ondergevoelig voor zintuiglijke prikkels. Ze hebben elk hun eigen unieke zintuiglijke eigenheden.

Een rustige open en neutrale houding hebben in het contact met iemand met autisme is erg van belang.
De prikkels die jij met je houding afgeeft kunnen ervoor zorgen dat de
boodschap minder goed overkomt. Een van de kenmerken van autisme is dat het lastig is om lichaamstaal te lezen, daar de juiste betekenis aan te geven en er op een adequate manier op te reageren. Door zelf een rustige, open en neutrale houding aan te nemen bevorder je het contact en bouw je aan een betere (werk)relatie.
Zelf hebben we vaak al een heel beeld opgesteld van wat iemand denkt, doet of voelt. We zitten vol met oordelen, meningen en aannames. Vaak onbewust.
Maar klopt het eigenlijk wel wat we aannemen? Hebben we er niet van alles bij bedacht? Denken we niet te veel vanuit onszelf, hoe het voor ons is? Voor iemand met autisme kunnen dingen heel anders voelen. Denken en willen ze iets totaal anders dan wij aannemen. Door bewust je eigen oordelen, meningen en aannames los te laten en vrij te kijken en luisteren naar wat er wel is ga je andere, nieuwe dingen zien.

Soms raak je ineens helemaal overspoeld. Lijkt alles je te overkomen en heb je geen idee meer dat er ook dingen zijn die goed gaan. Geef jezelf de tijd en ruimte om hierbij stil te staan. Vraag hulp om je gedachten en gevoelens te ordenen zodat je weer helder krijgt dat er ook dingen goed gaan.

Deze samenleving is dermate turbulent dat een deel van de mensheid:
* overmatig gaat meebewegen --> ADHD
* zich afschermt voor de overdaad aan prikkels --> autisme>
De werkelijkheid ligt natuurlijk wel wat genuanceerder, maar jaren geleden hoorden we toch niet zoveel over ADHD en autisme dan in de huidige tijd.
In mijn ogen hebben alle mensen autistiforme neigingen, maar als meer dan gemiddeld voorkomt in een persoon wordt deze als een "ASS persoon" gediagnosticeerd. Elke keer als ik in contact kom met iemand die met een zodanige stempel loopt, ervaar ik de bijzonderheid, de uniciteit en authenticiteit van deze persoon. Autisme is geen ziektebeeld! Het is een begrijpelijke manier van jezelf manifesteren en ik hoop dat men gebruik maakt van de eigen kwaliteiten en talenten. Koester dat je geen "doorsnee" bent en omarm jezelf zoals je ebnt!

Bij het perseveren van gedachten kan het nuttig zijn voor mensen met autisme om gebruik te maken van visuele hulpmiddelen. Een mogelijke strategie is het gebruik van visuele schema's of mindmaps om gedachten en ideeën te organiseren. Dit kan helpen om gedachten te visualiseren en structuur te bieden aan het denkproces. Daarnaast kan het nuttig zijn om regelmatig te pauzeren en bewust van gedachten te wisselen. Dit kan gedaan worden door bijvoorbeeld een korte wandeling te maken, even te ontspannen of met iemand te praten. Het kan ook helpen om een dagboek bij te houden waarin gedachten en ideeën kunnen worden opgeschreven om ze uit het hoofd te halen. Het belangrijkste is om geduldig te zijn en jezelf de tijd te geven om gedachten te verwerken. Onthoud dat iedereen uniek is en verschillende strategieën kunnen werken voor verschillende mensen. Experimenteer en ontdek wat het beste voor jou werkt. Ik hoop dat deze suggesties behulpzaam zijn!

Het psycho-educatiespel ‘Autisme in kaart’ is een leuke en helpende manier om jouw autisme de verkennen en/of met je naasten te bespreken.

Het idee en ontwerp is gemaakt door Sandra Merkelbagh, eigenaar vanWay2control.

Iemand met ASS (autisme-syndroom) communiceert meestal anders als niet-ASS. Het is van groot belang voor jezelf en voor je relatie om te weten hoe het werkt. Daar is een helder boek voor van geefmedevijf: Auti-communicatie> het is niet alleen voor, maar ook samen met mensen met ASS ontwikkeld. Het is een heel praktisch boek, dat iedereen in staat stelt zich de Auti-communicatie eigen te maken. Dit boek is beslist een aanrader voor iedereen die werkt in het onderwijs, de zorg of psychiatrie, maar ook voor ouders en de ervaringsdeskundigen zelf.

Brainblocks is een training waarin je geleerd wordt hoe het brein met autisme werkt.
Een mooie training om bijvoorbeeld samen te doen binnen het gezin om zo begrip en tools te krijgen hoe met elkaar om te gaan.

BrainBlocks laat je begrijpen hoe een brein met autisme werkt. Dit brengt veel inzicht en onderling begrip in gezinnen waar een gezinslid gediagnosticeerd is met autisme.

Ik heb zelf weer mogen ervaren hoe belangrijk het is om een structuur, een planning af te spreken als je met elkaar op vakantie gaat. Hoe duidelijker het is, hoe gemakkelijker de dag verloopt. Zorg dat je steeds checkt of de ander hetzelfde heeft begrepen als jijzelf

Het valt me op dat het etiket 'autisme' maar al te snel wordt gebruikt als mensen terug getrokken zijn, moeilijk over gevoel kunnen communiceren of als er relatieproblemen zijn. Dat komt ook omdat autisme een verzamelterm is waar een hele reeks klachten onder valt waar je dan een bepaald aantal van moet herkennen. We leven in een tijd waarin iedereen blijkbaar vrijuit contact moet kunnen leggen met de eigen gevoelens, met anderen en daarover ook nog kan praten. Maar zo is het niet. Iedereen heeft zo zijn of haar zwakke kanten en dat zal altijd zo blijven. De vraag is of je zwakte een gebrek is of gewoon minder ontwikkelt. Het is een gebrek als je levensvreugde, je mogelijkheden en je contacten fundamenteel steeds weer beperkt worden. Dan kan het zinnig zijn om er eens over te praten met een specialist of verder onderzoek nodig is. Mijn ervaring is dat het meestal wel meevalt. De boodschap is eigenlijk: niemand is perfect. En mag dat ook nog?

Voor NPO BNNVARA heeft Filemon Wesselink een programma gemaakt genaamd: Het Is Hier Autistisch.
Hij houdt interviews met mensen die autisme hebben en volgt hen in hun dagelijks leven. Zeker de moeite waard om te kijken als je meer wilt weten over (het leven met) ASS!

Heeft jouw partner ASS? Dan kan dat best wel eens een goede uitdaging zijn om goed met elkaar om te gaan.

Hou het gesprek open en ga samen eens naar een relatietherapeut met verstand van ASS. En kijk samen eens waar jullie verbeterpunten liggen. Samen komen jullie er uit en is een partner met ASS juist heel fijn!

Hypnotherapie is een geweldige interventie om uit het denken te komen en in je 'onbewuste' zaken uit het verleden op te ruimen. Zeker bij autisme, waar de cognitie ene grote rol speelt, kan dat heel helend zijn

Er bestaat niet één handleiding hoe je om moet gaan met iemand met autisme. De stoornis uit zich immers bij iedereen op een eigen manier. Onderstaande tip kan je wel op weg helpen:

Onderbreek de routines niet
Soms voert iemand met autisme herhalende handelingen of rituelen uit. Dit geeft iemand meer overzicht en rust. Probeer dus niet zomaar de rituelen te doorbreken. Dit kan leiden tot stress of boosheid.

Er bestaat niet één handleiding hoe je om moet gaan met iemand met autisme. De stoornis uit zich immers bij iedereen op een eigen manier. Onderstaande tip kan je wel op weg helpen:

Zorg voor rust tijdens een gesprek
Voor mensen met autisme is het lastig om zich te concentreren op een gesprek, omdat andere geluiden en prikkels net zo hard binnenkomen. Het helpt als je tijdens een gesprek zorgt voor een rustige omgeving.

Er bestaat niet één handleiding hoe je om moet gaan met iemand met autisme. De stoornis uit zich immers bij iedereen op een eigen manier. Onderstaande tip kan je wel op weg helpen:

Vermijd fysiek contact:
Omdat mensen met autisme al heel veel prikkels binnenkrijgen, hebben zij vaak moeite met fysiek contact. Je kunt ze dus beter niet zomaar aanraken. Dwing iemand ook niet om oogcontact te maken.

Er bestaat niet één handleiding hoe je om moet gaan met iemand met autisme. De stoornis uit zich immers bij iedereen op een eigen manier. Onderstaande tip kan je wel op weg helpen:

Leg duidelijk uit wat er gaat gebeuren
Voor iemand met autisme is het fijn als er structuur en regelmaat is. Vertel het ruim van tevoren als er veranderingen of activiteiten aankomen.

Er bestaat niet één handleiding hoe je om moet gaan met iemand met autisme. De stoornis uit zich immers bij iedereen op een eigen manier. Onderstaande tip kan je wel op weg helpen:

Wees duidelijk en expliciet
Mensen met autisme nemen vaak letterlijk wat je zegt. Zeg dus precies wat bedoelt en gebruik korte en directe zinnen.

Je partner is gesloten, niet invoelend, alles moet uitgelegd en voorgekauwd worden... Misschien heeft mijn partner wel autisme? Wat er dan vaak gebeurt is dat stellen gaan voor een diagnose, wat hen een zekere mate van begrip geeft naar elkaar, maar waarbij de moeiten nog steeds niet verholpen zijn. Binnen de praktijk zie ik vaak dat iemand de diagnose autisme is toebedeeld, terwijl er vaak iets anders aan de hand is. Het kan zijn dat de partner idd wat autische trekken heeft, maar zo hebben velen van ons dat. Wat vaker het geval is, is dat de andere partner niet goed is in het uiten van behoeften. Vaak wel in verwijten en het achteraf aangeven, maar niet op het moment zelf. Met name voor vrouwen is het lastig om tijdig aan te geven wat ze nodig hebben. Vaak omdat ze sterk willen zijn en hulp vragen als een zwakte zien. Wanneer de partner dan geen signalen oppikt wordt deze al gauw als autistisch gezien. Wees voorzichtig daarmee en onderzoek vooral de dynamiek in jullie relatie. Kunnen we op constructieve wijze onze behoeften, grenzen, gemis en verlangens duidelijk maken aan elkaar. Zonder verwijt. Met begrip.
Veel succes hiermee!

Ik begeleid mensen met een diagnose in het autismespectrum en hun omgeving. Wat me regelmatig opvalt is dat zowel de gediagnosticeerde als diens omgeving zeggen dat iets is doordat de diagnose er is.
Hiermee doe je de gediagnosticeerde maar ook je zelf te kort.
Iedereen is verschillend en iedereen is leerbaar. Zoek in deze processen goede hulpverlening.

Wees congruent en helder in je communicatie. Ofwel, zorg ervoor dat wat je laat voelen 1 op 1 overeenkomt met wat je laat zien/zegt/doet. Alleen dan is het voor de ander helder en zuiver. Dat is waar iemand met autisme goed op kan reageren.

Ik heb goede ervaringen met Psychodynamische therapie bij autisme. Door veel met het onbewuste en het lichaam te werken kunnen mensen met autisme zich vrijer en minder angstig voelen.

Martine Delfos heeft veel onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van het kind met autisme. ZIj heeft een vernieuwende kijk hierop: zij noemt het geen autisme maar anders in ontwikkeling (ATO). Zij heeft aangetoond dat een kind anders ontwikkelt dan gangbaar. Gangbaar is eerst socialiseren en dan denken, maar ATO kinderen denken eerst, begrijpen niet alles, trekken zich in zichzelf terug tot ze het snappen en leren daarna pas socialisatie. Zij schrijft hierover in het boek : Luister je wel naar mij?
Over hoe je communiceert met je kind. Het kind wil het begrijpen; dus daar moet je nadruk opleggen; als hij het begrijpt, en je legt het goed uit, dan raakt het niet in de stress en zal het sociaal makkelijker zijn.
Inspirerende vrouw!

Wat is autisme eigenlijk? Geen idee en bij iedereen anders...
Met hypnotherapie zoomen we in op het echte probleem waar je mee worstelt en lossen we dit snel en effectief op... wacht niet langer en zoek snel een goede hypnotherapeut bij jou in de buurt!

Waarom er veel mannen zijn met autisme? Het diagnose klassensysteem is op mannen gericht. Vrouwen hechten meer belang aan de sociale kant van het leven. Bij het doorvragen bij vrouwen leggen ze uit dat ze heel erg hun best doen om het sociaal goed te doen. Ze investeren meer in de sociale kant. Door te oefenen, bijvoorbeeld gezichtsuitdrukkingen voor de spiegel aan de hand van blaadjes of een film. Maar dat maskeert ook de kwetsbaarheden bij een vrouw met autisme. Waardoor ze overvraagd wordt en aan deze verwachtingen niet kan voldoen. Dit levert weer frustratie op.

- Verwoord je boodschap positief
Vertel wat je wil, en laat weg wat je niet wil. Vertel wat er gebeurt, laat weg wat er niet gebeurt. Zeg wat je verwacht, omschrijf het gewenste gedrag en niet het ongewenste.
- Vermijd figuurlijk en dubbelzinnig taalgebruik
Figuurlijk taalgebruik is verwarrend. Sommige mensen met autisme verstaan het (te) letterlijk. Soms roept het ook angst op. Ook dubbelzinnig taalgebruik en metaforen zijn vaker versiering dan zinvol. Vertel het dus puur, als je verstaanbaar wil overkomen.

- Gebruik korte, directe en helder geformuleerde zinnen
Korte, bondige zinnen verkleinen de kans op onduidelijkheid. Het is belangrijk dat informatie beperkt is. Gebruik dus niet teveel samengestelde zinnen, maar juist korte, duidelijke zinnen met één boodschap. Herhaal die desnoods, en ga zeker niet te snel door, want mensen met autisme hebben vaak moeite om informatie snel te verwerken. Als je verstaanbaar en vriendelijk wil zijn, doe je dat beter door positief en duidelijk te zijn. Eerder dan door lang en verwarrend te spreken.

- Wees expliciet en volledig
Zeg wat je bedoelt. Iemand met autisme hoort immers wat je zegt en niet de onderliggende boodschap. Als je iemand een opdracht wil geven, geef dan een opdracht. Stel dus niet de vraag: ‘wil je…doen’, maar zeg: ‘ik wil dat je … doet’. Dat lijkt onbeleefd en arrogant, maar is voor mensen met autisme juist een heel normale manier van communiceren. Vermijd dus dat je ‘straks’ zal langskomen en ga voor ‘binnen 15 minuten’. Wees er dan ook. Of verwittig hoeveel minuten je te laat zal zijn en waarom.

mensen met autisme kampen regelmatig met 'oud zeer' oftewel trauma en dit kan hevige gevolgen hebben op het dagelijks leven. Regressie therapie kan ik echt aanraden omdat het ervoor zorgt dat je uit je cognitieve en in je gevoelsleven komt en dat kan heel verhelderend werken en leiden tot meer rust in het lichaam.

Dia denken is een mooie metafoor die ik graag gebruik om uitleg te geven over een brein met autisme. Denk maar eens terug aan de oude dia's, vaste beelden. Als het beeld ineens verandert of niet overeenkomt moet er een nieuwe dia gemaakt worden, dat heeft tijd nodig. Geef jezelf die tijd!

wanneer je een ASS indicatie hebt, voel je je vaak anders dan de mensen om je heen. De wereld kan veel zijn, te veel prikkels, te veel moeten/aan verwachtingen willen voldoen. Vaak komt die druk van buitenaf. Het kan ook zijn dat je zelf graag meer wilt (bijv op school, of een baan, of in sociale contacten, opkomen voor jezelf)

Jij mag jezelf zijn; de ruimte nemen om jezelf te zijn.
wanneer je gaat leren wat voor jou belangrijk is, wat jouw kwaliteiten zijn kun je ervaren dat je misschien meer ontwikkelen en ontdekken kunt dan je (of je omgeving) had gedacht. Iedereen verdient die mogelijkheid, jij ook!

ik help de je er graag bij.

Middels de blokjes in de doos van 'brain blocks' kan autisme goed en helder worden uitgelegd aan volwassenen maar ook aan kinderen. Het is een visuele manier om mensen mee te nemen in het autistische brein, hoe werkt het en waar moet je rekening mee houden. EVraag ernaar bij je therapeut.

Autisme in een ander daglicht bekeken. Een aanrader voor iedereen die in zichzelf of in zijn naaste omgeving te maken heeft met autisme.

Zoek in je omgeving of er bijeenkomsten worden georganiseerd voor mensen met autisme. Door ervaringen met elkaar uit te wisselen ontstaan er herkenning en kun je elkaar helpen, ondersteunen en ook samen lachen (heb ik ervaren).

Je kunt je kind helpen om met behulp van een overzichtelijke planning te zien wat er in de ochtend gedaan moet worden. Dit kan veel duidelijkheid bieden, wat spanning kan verminderen. Denk aan een planning met behulp van pictogrammen: aankleden, ontbijten, tandenpoetsen, schoenen aandoen, naar school gaan. Ben je benieuwd welke plaatjes je hiervoor kan gebruiken? Kijk dan eens op de site van Sclera.

Ga in gesprek met je kind en laat hem/ haar vertellen wat hij/zij nodig heeft in de klas. Dit doe je uiteraard niet op de eerste schooldag, maar als je ziet dat hij/ zij zich wat meer vertrouwd voelt, kan je hier een momentje voor inplannen. Onderstaand een ruggesteun voor het gesprek:
Wat heb je nodig op school?
(Meer) aandacht voor mijn sterke kanten bij het leren
Extra hulp bij mijn schoolwerk
Extra hulp bij mijn schoolwerk
Hulp bij sociale momenten
Hulp op sociale momenten
(Meer) rust en uitleg
(Meer) rust en uitleg
Begrip voor de situatie bij mij thuis
Begrip voor de situatie bij mij thuis
Ga je graag naar school?
Ik wil vertellen wat ik van school vind
Hoe ik me voel op school
Ik wil vertellen hoe ik me voel op school
Hoe ik me voel na een schooldag
Ik wil vertellen hoe ik me voel na een schooldag
Heb je het gevoel dat anderen jou niet zo goed begrijpen?
Ik denk en doe vaak anders dan mijn klasgenoten
Mijn taalgevoel
Mijn taalgevoel is anders dan bij mijn klasgenoten
Ik ervaar oogcontact heel intensief
Ik ervaar oogcontact heel intensief
Ik lijk soms jonger dan mijn klasgenoten
Ik lijk soms jonger dan mijn klasgenoten
Ik lijk soms ouder dan mijn klasgenoten
Ik lijk soms ouder dan mijn klasgenoten
Zijn er dingen waar je extra gevoelig voor bent?
Ik ben gevoelig voor dingen in mijn omgeving
Ik ben gevoelig voor veranderingen
Ik ben gevoelig voor veranderingen
Soms raak ik overprikkeld
Soms raak ik overprikkeld
Ik ben gevoelig voor de manier waarop mensen met me omgaan
Ik ben gevoelig voor de manier waarop mensen met me omgaan

Te vaak ontmoet ik mensen/stellen waarvan 1 van beiden al dan niet gediagnosticeerd is met autisme. Vaak wordt degene met de diagnose gezien als "het probleem". Zolang je samen bent is er niet 1 die een probleem heeft maar hebben jullie dit samen!
Kom je daar niet uit, zoek dan goede hulp om jullie op weg te helpen.

Besef dat iedereen anders en uniek is. Dat geldt ook voor mensen met autisme. Er is geen handleiding of een standaard aanpak voor omgaan met autisme. Hieronder een paar tips hoe je kunt omgaan met autisme bij een ander:

- Als je wat gaat ondernemen, leg dan stap voor stap uit wat er gaat gebeuren. Dat geeft overzicht en structuur. Check eventueel bij de ander of die begrepen heeft wat er gaat gebeuren.
- Verandert er iets in een planning, geef dit dan op tijd aan.
- Stel duidelijke regels.

Bij mensen met autisme is het soms lastig om samen wat te ondernemen. In de praktijk kan het vaak anders lopen dan van te voren bedacht is. Het helpt dan om te kijken naar wat WEL kan ipv alles wat toch niet lukt. Prettig voor degene met autisme om te horen hoe fijn het is wat allemaal WEL lukt en daarin bevestiging te krijgen. Het stimuleert tegelijkertijd om meer te kunnen.