10 tips om grenzen te stellen
Heb je ook weleens dat je eigenlijk ‘nee’ wilt zeggen tegen een verzoek, maar dat uiteindelijk toch niet doet? Effectief werken heeft alles te maken met keuzes maken. Dat betekent dat je soms iets moet weigeren, dat je om hulp moet vragen als iets niet lukt of dat je taken moet delegeren. Maar dit op een duidelijke, respectvolle manier doen kan soms best lastig zijn. Hierbij 10 tips die je zullen helpen.
Tip 1: Erken dat je grenzen nodig hebt
Voel je je overbelast? Voel je wrok richting mensen die jou om hulp vragen? Ervaar je dat je geen tijd hebt voor jezelf? En droom je van het scenario dat je alles kunt laten vallen en kunt wegvluchten? Dan zijn dat heel wat tekenen aan de wand dat je behoefte hebt aan grenzen stellen.
Als je geen grenzen stelt, dan kun je emotioneel, mentaal of lichamelijk uitgeput raken, met een
burn-out als risico. Het is daarom belangrijk dat je weet wanneer en hoe je nee moet zeggen, dat je jezelf niet wegcijfert, realistische verwachtingen van jezelf hebt en waardering krijgt voor wat je doet.
Besef dat je een keuze hebt. Als iets je niet bevalt, doe er dan wat aan!
Tip 2: Snap waarom mensen je grenzen niet respecteren
Hoe kan het dat je soms wel duidelijk voelt dat je iets wel of niet wilt maar dat anderen dit niet lijken aan te voelen of te respecteren?
Ga eens na of je een van onderstaande situaties herkent:
• Je neemt jezelf niet serieus genoeg
• Je roept mensen niet op hun eigen verantwoordelijkheid te nemen
• Je verontschuldigt je wanneer je je grenzen aangeeft
• Je stelt je te flexibel op
• Je spreekt je niet of niet duidelijk genoeg uit
• Je gaat ervan uit dat het volstaat om één keer je grenzen aan te geven
• Je gaat ervan uit dat mensen uit je gedrag kunnen opmaken wat je wilt en nodig hebt
In onderstaande tips helpen we je deze situaties te voorkomen.
Tip 3: Krijg helder wat jij belangrijk vindt
Assertief zijn wordt een stuk makkelijker als je een duidelijk beeld hebt van jouw belangrijkste verantwoordelijkheden en prioriteiten. Je kunt dan makkelijker onderscheiden welke taken minder belangrijk zijn, en waar je dus nee tegen moet zeggen. De Eisenhower-Matrix kan je hierbij helpen.
Tip 4: Zeg duidelijk en vriendelijk ‘nee’
Als jij een verzoek wilt weigeren, zeg dan eerst duidelijk en vriendelijk ‘nee’. Geef vervolgens een toelichting van één zin.
Daarna laat je een stilte vallen en laat je de ander reageren. Waarschijnlijk ontstaat er daarna een gesprek. In dat gesprek kun je begrip tonen voor de gevoelens van de ander. Misschien kun je samen een alternatief bedenken.
Je zult merken dat anderen het waarschijnlijk helemaal niet zo erg vinden als jij een verzoek weigert, zeker niet als je dat op een vriendelijke manier doet.
Er zullen altijd mensen zijn die doen alsof ze je niet hebben gehoord. Leer jezelf dus aan om een checkvraag te stellen: ‘Begrijp je wat mijn verzoek inhoudt?’ of ‘Wil je bevestigen wat ik net heb gezegd, om misverstanden te voorkomen?’. Door navraag te doen, weet je zeker dat je gehoord bent.
Tip 5: Zeg niet te veel
Let op dat je niet te veel uitlegt, want zo zwak je je ‘nee’ af en loop je het risico dat de ander je ‘nee’ negeert en in discussie gaat over een van je argumenten. Je bent een ander geen verklaring verschuldigd.
Tip 6: Verontschuldig je nooit
Als je je verontschuldigt voor het stellen van grenzen, dan wek je de indruk dat je grenzen onderhandelbaar zijn of dat je ergens niet gelooft dat je mag vragen om wat je wilt. Ook als je een verzoek weigert, hoef je niet je verontschuldigingen aan te bieden. Je kunt in plaats daarvan iets zeggen zoals:
• ‘Bedankt dat je aan me denkt, maar het gaat me dit keer niet lukken om te komen.’
• ‘Ik had je met alle liefde willen helpen, maar het komt me nu niet uit.’
• ‘Ik hoop dat jullie veel plezier hebben, maar het gaat me niet lukken om te komen.’
Tip 7: Breng je behoeften onder woorden
Iedereen heeft bepaalde verwachtingen in relaties, en dat houdt in dat iedereen grenzen stelt. Mensen kunnen niet raden wat je wilt. Het is jouw taak om dat duidelijk te maken. Wees dus richting anderen duidelijk over je waarden. Luister naar wat je zelf vindt. Wanneer je expliciet uitspreekt wat je verwacht, geef je anderen zo min mogelijk ruimte om datgene wat voor jou werkt verkeerd te interpreteren.
Tip 8: Leer omgaan met de consequenties van grenzen stellen
Mensen kunnen op allerlei manieren op jouw grenzen reageren. Zo kunnen ze weerstand tonen, je grenzen negeren, vragen stellen, in de verdediging schieten of afstand van je nemen. Laat de ander weten dat je begrip hebt voor diens teleurstelling en herformuleer eventueel je grens. Leg uit waarom je het belangrijk vindt dat je grenzen gerespecteerd worden en houd het bij jezelf en je eigen behoeften. Zoals we al in tip 5 aangaven: waak ervoor dat je niet te uitgebreid uitleg geeft, want dan geef je de ander kans om in discussie te gaan. De ander zal jouw grenzen moeten accepteren.
Tip 9: Handhaaf je grenzen
Daadwerkelijk vasthouden aan je grenzen is de enige manier om mensen ervan te doordringen dat je het meent. Alleen dan zullen mensen jouw grenzen serieus nemen. Als mensen je grenzen overschrijden, geef dan aan wat dat bij jou teweegbrengt. Herhaal wat je verwacht van de ander.
Tip 10: Vergeet niet te lachen
Het is niet altijd makkelijk om grenzen te stellen, maar wat kan helpen is te bedenken dat jouw ‘nee’ een ‘ja’ is tegen iets anders. Stel je grenzen, dan verbetert dat jouw leven terwijl je dat van anderen niet schaadt. Het stelt je in staat gelukkig en tevreden in je relaties en in het leven te staan. Jouw grenzen zijn er niet om anderen tevreden te houden, maar om jezelf gezond te houden!
het boek ‘Gezonde grenzen’ van Nedra Glover Tawwab
Ineke
Therapie Amsterdam Oost
Lid van Therapiepsycholoog
Amsterdam
